De wereld digitaliseert in hoog tempo, en daarmee verschuift ook de aard van criminaliteit. Waar traditionele cyberaanvallen zoals ransomware en phishing eerder dominant waren, zien we een duidelijke verschuiving naar digitale fraude. Deze vorm van criminaliteit kenmerkt zich door slimme manipulatie van digitale processen en het misleiden van gebruikers om toegang te krijgen tot vertrouwelijke gegevens of financiële middelen.
De opmars van digitale fraude
Je ziet het steeds vaker: facturen die nét niet helemaal kloppen, e-mails van zogenaamd vertrouwde partijen die je vragen om “even je gegevens te controleren”. Cybercriminelen worden steeds slimmer, en hun methoden evolueren met de technologie mee. Wat begon met simpele phishingmails, is uitgegroeid tot grootschalige digitale fraude-operaties. Ze zijn niet meer de stereotype hackers met hoodies in donkere kamers, maar georganiseerde netwerken die opereren als moderne bedrijven.
Onlangs sprak één van de collega’s van AXP een ondernemer die slachtoffer was geworden van factuurfraude. Een e-mail die op het eerste oog identiek leek aan die van een vaste leverancier, met dezelfde opmaak, logo en zelfs persoonlijke aanspreekvorm. Eén detail was anders: het bankrekeningnummer. Pas weken later kwam de waarheid boven water, maar toen was het te laat. Deze ondernemer was duizenden euro’s kwijt.
Een ander schrijnend voorbeeld is dat van een middelgroot bedrijf dat slachtoffer werd van CEO-fraude. Hierbij deed een crimineel zich voor als de directeur van het bedrijf en stuurde een uiterst overtuigende e-mail naar de financiële afdeling met het dringende verzoek een grote som geld over te maken naar een buitenlandse rekening. De e-mail was zo goed nagebootst dat niemand argwaan kreeg—totdat het geld verdwenen was.
Cybercriminaliteit versus digitale fraude
Cybercriminaliteit omvat een breed scala aan activiteiten die gebruikmaken van digitale systemen om schade aan te richten, zoals:
- Ransomware-aanvallen: waarbij bestanden worden gegijzeld tegen betaling.
- Phishing: het verkrijgen van inloggegevens via misleidende e-mails of websites.
- DDoS-aanvallen: het verstoren van websites of online diensten door servers te overladen.
Digitale fraude richt zich echter specifieker op financiële en identiteitsgerelateerde misleiding, zoals:
- Phishing en smishing: via nep-berichten die lijken te komen van vertrouwde instanties.
- Factuurfraude: waarbij nep-facturen worden verstuurd naar bedrijven en consumenten.
- Identiteitsdiefstal: het gebruiken van persoonlijke gegevens om bijvoorbeeld leningen af te sluiten of aankopen te doen.
Waarom digitale fraude toeneemt
De toename van digitale fraude is deels te verklaren door de verdere digitalisering van onze samenleving en het gemak waarmee cybercriminelen op grote schaal valse berichten kunnen versturen. Daarnaast spelen ook steeds geavanceerdere technologieën een rol, zoals AI-gegenereerde phishingberichten die nauwelijks van echt te onderscheiden zijn.
Daarnaast verschuiven criminelen van pure hacks naar sociale manipulatie. Het is eenvoudiger en minder risicovol om iemand te misleiden tot het geven van gegevens dan om systemen te hacken. Deze trend zien we terug in de cijfers, waar fraude een steeds groter aandeel vormt binnen de cybercriminaliteit.
Hoe bescherm je jouw bedrijf of instelling tegen digitale fraude?
Ondernemers en bestuurders hebben dagelijks te maken met financiële transacties, klantgegevens en vertrouwelijke informatie. Dit maakt ze een aantrekkelijk doelwit voor cybercriminelen. Gelukkig zijn er concrete stappen die je kunt nemen om je te wapenen tegen digitale fraude:
- Gebruik twee-factor-authenticatie (2FA)
Bescherm je accounts met 2FA, zodat zelfs als iemand je wachtwoord heeft, er nog een tweede stap nodig is om toegang te krijgen. - Wees alert op phishing
Controleer altijd de afzender van e-mails en wees voorzichtig met het klikken op links. Banken en overheidsinstanties vragen nooit om gevoelige gegevens via e-mail. - Update regelmatig je software
Zorg dat al je apparaten en software up-to-date zijn. Veel aanvallen maken gebruik van bekende kwetsbaarheden die eenvoudig te verhelpen zijn met updates. - Gebruik sterke wachtwoorden en een wachtwoordmanager
Lange wachtwoorden met een combinatie van letters, cijfers en speciale tekens zijn moeilijker te kraken. Een wachtwoordmanager kan je helpen om deze veilig op te slaan. - Controleer financiële transacties regelmatig
Houd je bankafschriften en transacties goed in de gaten. Bij verdachte transacties kun je direct ingrijpen. - Herken factuurfraude
Controleer altijd of de gegevens op een factuur kloppen met de bekende informatie van de leverancier. Let vooral op IBAN-nummers en bedrijfsnamen. - Kijk uit voor onbekende apparaten in netwerken
Controleer regelmatig welke apparaten verbonden zijn met je thuis- of bedrijfsnetwerk. Onbekende apparaten kunnen een teken zijn van een hack. - Voer regelmatig back-ups uit
Maak back-ups van belangrijke gegevens zodat je altijd een kopie hebt in het geval van ransomware of een andere aanval.
Voorkomen is beter dan genezen
Digitale fraude is een fenomeen dat niet zomaar zal verdwijnen. Sterker nog, het neemt alleen maar toe. Door als ondernemer bewust te zijn van de risico’s en de juiste maatregelen te treffen, kun je de schade beperken of zelfs helemaal voorkomen. Laat cybercriminelen geen kans en zorg dat je altijd een stap voor blijft.
